Chủ động phòng bệnh dịch tả lợn Châu Phi

Dịch tả lợn Châu Phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở lợn (lợn nhà và lợn rừng) do vi rút gây ra. Bệnh có thể xảy ra quanh năm và lợn ở mọi lứa tuổi đều dễ dàng bị bệnh tỷ lệ ốm và chết rất cao, lên tới 100%. Biểu hiện đặc trưng là viêm xuất huyết tràn lan đường tiêu hóa, hạch lâm ba, thận và thâm tím da phần lớn cơ thể của lợn.

Virus gây dịch tả lợn Châu phi tồn tại trong máu, cơ quan, dịch bài tiết từ lợn nhiễm bệnh, virus sống được rất lâu ở môi trường bình thường, trong dịch tiết, trong xác động vật, trong thịt và các sản phẩm từ thịt chưa nấu chín trong 3-6 tháng,… Tuy nhiên, virus chịu nhiệt kém và các chất khử trùng truyền thống như  Formol 1,5-2%, NaOH 3-4%, nước vôi 20% đều có khả năng tiêu diệt virus cường độc. Với hoạt chất Iodine, Benzalkonium, B.K.Vet, Vinadin, Benkocid, Virkon.S đều có thể sử dụng để thực hiện công tác tiêu độc khử trùng.

Con đường truyền lây thông qua hô hấp, tiêu hóa, tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với các vật thể nhiễm virus như: chuồng trại, phương tiện vận chuyển, dụng cụ, đồ dùng, quần áo nhiễm virus, kể cả con người bằng cách này hay cách khác đã tiếp xúc với mầm bệnh sẽ mang và phát tán mầm bệnh. Hoặc từ sản phẩm lợn chế biến mang mầm bệnh, vật chủ trung gian mang mầm bệnh (ve mòng, côn trùng, gặm nhấm, …).

Biểu hiện của bệnh: Thời gian ủ bệnh thường 5- 10 ngày. Bệnh xuất hiện đột ngột. Lợn sốt cao, sốt tới 41- 42 0c, kéo dài liên tục trong 4 ngày liền. Trong thời gian lợn sốt cao, lợn vẫn ăn uống, đi lại bình thường như lợn hoàn toàn khỏe mạnh, nếu không để ý dễ nhầm lẫn. Bệnh này biểu hiện 4 thể bệnh:

+ Thể quá cấp: ít gặp, biểu hiện đột ngột sốt cao 420c, kéo dài 2-3
ngày tối đa 4 ngày rồi chết.

+ Thể cấp tính: biểu hiện ốm đột ngột, sốt cao 420c với thể trạng hoàn toàn bình thường. Lợn bỏ ăn và bắt đầu ho, khó thở, nhịp tim, nhịp thở tăng mạnh. Trên da mềm phần đầu, bụng,… xuất hiện nhiều nốt xuất huyết và nhanh chóng biến thành màu tím thâm bị hoại tử có dịch rỉ. Trước khi chết khoảng 48 giờ, lợn bệnh mệt mỏi, ủ rũ, lờ đờ, nằm bẹp, đi lại khó khăn, xuất hiện tiêu chảy hoặc táo bón…

+ Thể mãn tính: Biểu hiện triệu chứng cũng giống như thể cấp tính nhưng mức độ biểu hiện yếu hơn và chủ yếu rối loạn hô hấp và tiêu hóa. Tỷ lệ chết 30- 50%.

+ Thể ẩn bệnh (mang trùng): Những lợn bệnh qua khỏi cơn cấp tính và mãn tính đều mang trùng gây bệnh, trở thành lợn khỏe mang trùng trong một thời gian rất dài. Tuy nhiên, những lợn này đôi lúc có các triệu chứng ho hen, sốt ngắt quãng, chảy ken mắt, chảy nước mũi rất giống các biểu hiện của cúm lợn.

Bệnh tích thường thấy khi mổ khám: Máu chảy ra từ lỗ tự nhiên: mũi, miệng, hậu môn; Tim, cơ tim, vành tim xuất huyết; Lách sưng to, xuất huyết và nhồi huyết; Gan sưng to, xuất huyết; Phổi xuất huyết, khí quản phế quản chứa bọt; Dạ dày xuất huyết; Thận xuất huyết; Hạch lâm ba sưng, xuất huyết; Ruột non, ruột già xuất huyết; Bàng quang phù xuất huyết, …

Do vậy công tác chủ động ứng phó, ngăn chặn sự xâm nhập lây lan mầm bệnh là hết sức quan trọng. Một số nội dung trọng tâm cần lưu ý:

Một là: Các ban, ngành, địa phương cần thực hiện nghiêm túc công điện 1097/CĐ-TTg ngày 16/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ về triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống bệnh dịch tả lợn Châu phi và thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng chống dịch bệnh kịp thời theo hướng dẫn cơ quan chuyên môn của tỉnh.
Hai là: Tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền đến mọi người dân, nhất là phải nuôi dưỡng, chăm sóc, quản lý tốt đàn lợn, thực hiện hiệu quả các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, đẩy mạnh các giải pháp xây dựng các chuỗi, vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh, kịp thời phát hiện và chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết để kiểm soát, xử lý khi có dịch bệnh xẩy ra.

Ba là: Các địa phương cần bố trí cán bộ phụ trách về chăn nuôi thú y bám sát cơ sở để kịp thời hướng dẫn, giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh. Khi phát hiện lợn mắc bệnh, phải khẩn trương lấy mẫu chẩn đoán, xét nghiệm, đồng thời xử lý nhanh ổ dịch để tránh lây lan trên diện rộng. Thực hiện tốt nguyên tắc 5 không: Không dấu dịch; Không mua bán, vận chuyển lợn nghi ngờ bị bệnh; Không giết mổ, tiêu thụ lợn bệnh, lợn chết; Không vứt lợn chết ra môi trường; Không sử dụng thức ăn dư thừa, mất vệ sinh.

Bốn là: Tăng cường công tác kiểm dịch, kiểm soát vận chuyển, giết mổ lợn để khống chế, ngăn chặn nguy cơ lây lan nguồn bệnh. Đối với các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, gia trại, trang trại cần tăng cường sát trùng chuồng nuôi cả bên trong và bên ngoài, lối đi, khu vực xung quanh, khu xử lý lợn chết,… Cổng ra vào xuất, nhập lợn phải có hố sát trùng và máy phun thuốc sát trùng; Phương tiện ra vào vận chuyển lợn, thức ăn, dụng cụ chăn nuôi,... cần phải được phun sát trùng thật kỹ trước khi vào khu vực nuôi. Người không phận sự không ra vào khu vực chăn nuôi, cần có biện pháp diệt côn trùng, chuột, không cho chó, mèo, gà, vịt vào khu vực nuôi lợn. Chủ động quản lý, chăm sóc đàn lợn chu đáo, phòng bệnh từ sớm, từ xa bằng cách tiêm phòng vacxin dịch tả lợn Châu Phi theo chỉ đạo, hướng dẫn của ngành Thú y, cùng với một số bệnh khác như: Tai xanh (PRRS), Lở mồm long móng,…, đồng thời có thể bổ sung thêm vitamin C, vitamin nhóm B, Beta glucan,… để tăng cường sức đề kháng cho lợn.

Có thể nói rằng, bệnh dịch tả lợn Châu phi là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và thường có nguy cơ lây lan nhanh. Do vậy các địa phương, nhất là người chăn nuôi cần chủ động thực hiện nghiêm túc, triệt để đồng bộ các giải pháp phòng chống dịch để hạn chế thấp nhất nguy cơ phát tán dịch bệnh và gây rủi ro thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi lợn.