Phòng tránh dịch bệnh tai xanh ở lợn

1.  Phương thức truyền lây

- Trực tiếp : Do lợn khỏe tiếp xúc với lợn mắc bệnh, lợn mang trùng, qua phân, nước tiểu chứa mầm bệnh và qua thụ tinh nhân tạo.

- Gián tiếp : Qua dụng cụ chăn nuôi, bảo hộ lao động, thức ăn, nước uống chứa mầm bệnh, qua vận chuyển lợn mang trùng và qua người tiếp xúc với lợn ốm.

2. Triệu chứng

- Đối với lợn nái:

+ Giai đoạn mang thai: sốt cao 40 - 42°C, biếng ăn, sẩy thai vào giai đoạn chửa kỳ 2 hoặc thai chết lưu chuyển thành thai gỗ; nếu ở thể cấp tính tai chuyển màu xanh, đẻ non vào giai đoạn cuối của thời kỳ mang thai hoặc thai chết yểu.

+ Lợn nái giai đoạn đẻ và nuôi con: ăn ít, l­ười uống nư­ớc, mất sữa và viêm vú, đẻ sớm, da biến màu, chậm chạp hoặc hôn mê, thai gỗ, hoặc lợn con chết ngay sau khi sinh (khoảng 30%). Lợn con yếu, tai chuyển màu xanh (khoảng 5%). Nếu ở thể cấp tính: Lợn nái thường đẻ non, tăng tỷ lệ thai chết, tăng số thai gỗ, chết lưu trong giai đoạn 3 tuần cuối tr­ước khi sinh (có thể tới 30%). Tỷ lệ chết ở đàn con có thể tới 70% ở tuần thứ 3 - 4 sau khi xuất hiện triệu chứng.

+ Lợn nái giai đoạn sau cai sữa: lợn nái động dục không bình thường (kéo dài) hoặc phối giống mà không thụ thai, có biểu hiện ho và viêm phổi nặng.

- Lợn con: Lợn thường sốt cao (40 - 42°C), gầy yếu, khó thở, mắt có dử mầu nâu, phần da mỏng như da bụng, gần mang tai thường có màu hồng, đôi khi da có vết phồng rộp, ỉa chảy nhiều, ủ rũ, run rẩy và thường bị chết.

- Lợn choai, lợn thịt: sốt cao ở nhiệt độ (40 - 41°C), biếng ăn, ủ rũ, ho, thở khó, những phần da mỏng như phần gần tai, phần da bụng lúc đầu màu hồng nhạt, dần dần chuyển thành màu hồng thẫm và xanh nhạt.

- Lợn đực giống: Co biểu hiện sốt cao, bỏ ăn, đờ đẫn hoặc hôn mê, giảm hưng phấn hoặc mất tính dục, lượng tinh dịch ít. Các trường hợp cấp tính, lợn đực bị sưng dịch hoàn. Phần lớn lợn đực khi nhiễm vi rút Tai xanh thường không có biểu hiện lâm sàng, nhưng trong tinh dịch có chứa vi rút từ 6 - 8 tháng.

3. Bệnh tích

Khi mổ khám lợn bệnh thấy phổi bị viêm hoại tử và thâm nhiễm, đặc trưng bởi những đám chắc, đặc (nhục hoá) trên các thuỳ phổi. Mặt cắt ngang của thuỳ phổi bệnh lồi ra, khô. Viêm phế quản phổi hoá mủ ở mặt dưới thuỳ đỉnh, trong phế nang chứa đầy dịch viêm.Thận xuất huyết đinh ghim, não sung huyết, hạch amidan sưng, gan sưng, tụ huyết, lách sưng, nhồi huyết, hạch màng treo ruột xuất huyết, loét van hồi manh tràng.

4. Các biện pháp phòng, chống

4.1. Phòng bệnh:

*Tiêm phòng vắc xin: Tiêm đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở lợn như; Tai xanh, Dịch tả lợn cổ điển, tụ huyết trùng, phó thương hàn, Ecoli ...theo qui trình chăn nuôi.

*Ngoài ra người chăn nuôi cần phải thực hiện chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học

- Vệ sinh chuồng trại: Trước cổng trại, khu vực chăn nuôi phải có hố khử trùng, trước cửa vào chuồng nuôi có khay thuốc sát trùng, vôi bột. Hàng ngày thu gom phân về hố ủ, có hệ thống rãnh thoát nước về hầm  biogas, cần giữ khô nền chuồng, đặc biệt chuồng lợn nái nuôi con và lợn con mới cai sữa; định kỳ phun hóa chất tiêu độc khử trùng khu vực chăn nuôi 1 lần/tuần. Sau khi xuất lợn cần vệ sinh chuồng trại, môi trường chăn nuôi và phun thuốc khử trùng tiêu độc; để trống chuồng nuôi 7 - 10 ngày rồi mới nuôi tiếp.

-Vệ sinh phương tiện, dụng cụ chăn nuôi: Mỗi dãy chuồng phải có phương tiện, dụng cụ chăn nuôi riêng; trước khi đưa vào sử dụng và sau khi sử dụng phải rửa sạch và sát trùng kỹ. Tất cả các phương tiện vận chuyển khi vào khu vực chuồng nuôi phải được rửa sạch và phun thuốc sát trùng, có khu vực riêng để bảo quản và cất giữ các phương tiện vận chuyển dụng cụ chăn nuôi.
-Vệ sinh đối với người chăn nuôi và khách thăm quan khu chăn nuôi: Hạn chế tối đa khách vào thăm quan trang trại, khu chăn nuôi. Đối với các trang trại chăn nuôi qui mô lớn: Người chăn nuôi cần thực hiện tốt quy định phòng bệnh của trại; người trực tiếp tham gia sản xuất phải được trang bị bảo hộ lao động đảm bảo vệ sinh thú y và an toàn lao động; Người chăn nuôi không được vào khu chuồng khác khi không có nhiệm vụ, hạn chế điều chuyển công nhân từ khu chuồng này sang khu chuồng khác; Các phương tiện, dụng cụ bảo hộ được sử dụng riêng cho từng khu chuồng nuôi.

-Vệ sinh thức ăn, nước uống: Cho lợn ăn thức ăn đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng; không dùng thức ăn bị ôi, mốc, cần vệ sinh máng ăn thường xuyên, không để thức ăn còn thừa trong máng. Cần cung cấp đầy đủ nuớc uống đảm bảo vệ sinh thú y.

- Có chuồng nuôi cách ly lợn mới mua trước khi nhập đàn: Mỗi trại, hộ chăn nuôi cần có khu vực nuôi cách ly cho lợn mới nhập, khu vực nuôi cách ly phải cách xa các chuồng nuôi khác. Lợn giống nhập về phải có nguồn gốc rõ ràng, đã được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin theo quy định và còn thời gian miễn dịch; đối với chăn nuôi lợn thương phẩm cần áp dụng phương thức cùng vào và cùng ra; thực hiện nuôi cách ly 15 ngày trước khi nhập đàn.

4.2. Chống dịch: Đối với các sơ sở chăn nuôi khi phát hiện lợn ốm, chết có biểu hiện của bệnh Tai xanh phải báo ngay cho trưởng thôn, nhân viên thú y cấp xã và chính quyền địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời. Nếu có dịch xảy ra chủ chăn nuôi phải tuân thủ đầy đủ các biện pháp về phòng, chống dịch bệnh theo quy định của Pháp luật về thú y và hướng dẫn của cơ quan chuyên môn.