Dịch Covid-19 ở Mỹ, EU: Hơn 5.000 doanh nghiệp ngành gỗ điêu đứng

Ngành chế biến, xuất khẩu gỗ đang gặp khó khăn do tác động của dịch Covid-19. (Ảnh: Chế biến gỗ tại Công ty TNHH MTV Lâm, nông nghiệp Sông Hiếu)

Đã khó khăn, còn cắt điện không báo trước

Ngay từ những ngày đầu năm 2020, mặc những tác động của dịch Covid-19 khiến nguồn nguyên phụ liệu từ Trung Quốc bị gián đoạn, ngành gỗ vẫn đạt kim ngạch xuất khẩu 1,48 tỷ USD, tăng 7,1% so với cùng kỳ năm 2019. Những tưởng “bóng đen” của Covid-19 không ảnh hưởng nhiều đến ngành gỗ, nhưng từ khi các nước EU, rồi tiếp theo là Mỹ phải quay cuồng trong bão dịch thì mọi việc đã khác.

Trao đổi với chúng tôi, ông Vũ Hải Bằng - Giám đốc Công ty CP Woodsland cho biết, dịch Covid-19 như cơn lốc quét khiến các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu gỗ không kịp trở tay. "Đầu năm 2020 công việc đang trên đà thuận lợi với nhiều đơn hàng mới thì dịch Covid-19 xuất hiện tại Trung Quốc. Khi đó, chúng tôi chỉ gặp một số khó khăn trong việc nhập nguyên phụ liệu từ Trung Quốc nhưng các đơn hàng đến EU, Mỹ vẫn đi đều.

Nhưng khi dịch bệnh lan sang EU, Mỹ, các cửa hàng tại đây đóng cửa phòng dịch, đồng thời họ thông báo ngay lập tức đến các nhà sản xuất, trong đó có Woodsland là sẽ tạm dừng nhận các đơn hàng. Mọi việc diễn ra quá nhanh, chỉ trong khoảng 2 tuần khiến chúng tôi trở tay không kịp" - ông Bằng nói.

 Ông Bằng cho biết thêm, hiện Woodsland đã bắt đầu cho công nhân một số bộ phận nghỉ việc, sau đó có thể luân phiên nghỉ trong tháng, đồng thời tạm dừng việc mua nguyên liệu, chỉ đang sản xuất lượng hàng vật tư đang còn trong kho.

“Đối với nguyên liệu đã ký hợp đồng bao tiêu với nông dân, với những loại bà con đã xẻ, Woodsland vẫn đảm bảo mua hết và đề nghị nông dân cho thanh toán chậm. "Rất may, đa phần bà con nông dân đều thông cảm với chúng tôi trong hoàn cảnh khó khăn này" - ông Bằng nói.

"Việc sản xuất này cũng chỉ nhằm mục đích duy nhất là duy trì công việc tối thiểu cho công nhân chứ cũng không thể giao hàng trong thời điểm này. Dự kiến, khoảng 6 - 7 tuần nữa mới có thêm thông tin các cửa hàng bên kia có nhận hàng của mình nữa hay không” - ông Bằng thông tin.

Theo ông Bằng, khó khăn lớn nhất, ảnh hưởng đến sự sinh tồn của doanh nghiệp lúc này là các hợp đồng tín dụng đến hạn vào khoảng tháng 4 - 6/2020 đang không biết trông vào đâu để trả nợ. Việc này cần phải giải quyết ngay, phải thỏa thuận với ngân hàng nếu không sẽ mất khả năng thanh toán.

Trong khi đó, ông Lê Minh Thiện - Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Hưng - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Bình Định cho biết, không chỉ đối mặt với tình trạng các đối tác đề nghị chậm giao hàng, chậm thanh toán, lãi vay ngân hàng, các doanh nghiệp ngành gỗ còn lo ngại nếu tình trạng kéo dài, công nhân mất việc, bỏ việc thì sau này khi sản xuất phục hồi khó đảm bảo đủ lao động.

Ông Thiện cũng thừa nhận một thực tế, đại dịch Covid-19 đang khiến ngành gỗ đứng trước cảnh không có đơn hàng kể từ tháng 4/2020 cho đến năm 2021. "5 thị trường xuất khẩu chính gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam gồm Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc chiếm tới trên 90% thị phần xuất khẩu có diễn biến phức tạp bởi dịch Covid-19, hiện đang thực hiện lệnh phong tỏa khiến các doanh nghiệp chế biến gỗ Việt Nam liên tiếp nhận được các thông báo hủy đặt hàng, giãn đơn hàng trong thời gian gần đây" - ông Thiện nói.

Không những khó khăn do chậm đơn hàng, ông Thiện còn bức xúc tình trạng điện lực địa phương cắt điện không đúng lúc. “Thời điểm này, chúng tôi cần có nguồn điện ổn định để duy trì sản xuất, giữ chân công nhân thì điện lực lại cắt điện, ảnh hưởng đến tâm lý sản xuất” - ông Thiện bức xúc.

Theo báo cáo từ các hiệp hội gỗ địa phương và các doanh nghiệp chế biến gỗ, từ giữa tháng 3 tới nay, đã có trên 80% các nhà mua hàng xuất sang thị trường Mỹ đã thông báo dừng mua hàng, hủy đơn hàng. Các thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc cũng giảm từ 60-80%; trong khi đó, 96% doanh nghiệp có quan hệ vay vốn ngân hàng và chịu áp lực về lãi vay cũng như thời gian trả nợ.

Cần cứu trợ gấp

Ông Đỗ Xuân Lập - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Kỹ nghệ gỗ Tiến Đạt - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết, cũng giống như các ngành dệt may, da giày, ngành công nghiệp chế biến gỗ là 1 trong 3 ngành xuất khẩu chủ lực đang phải đối mặt với nguy cơ  hầu hết các doanh nghiệp sẽ phải ngừng sản xuất vào nửa cuối tháng 4/2020 và hoàn toàn mất khả năng hỗ trợ người lao động, nếu không có sự trợ giúp mạnh mẽ của Chính phủ.

"Thời gian qua, Bộ Tài chính đã dự thảo nghị định giãn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất tuy nhiên, theo Quyết định 27/2018/QĐ-TTg ngày 6/7/2018 của Thủ tướng Chính phủ, ngành chế biến gỗ - một ngành xuất khẩu chủ lực đã bị loại ra khỏi gói hỗ trợ này" - ông Lập cho biết.

Trong khi đó, ông Thiện nêu một thực tế, trên 5.000 doanh nghiệp chế biến gỗ trên cả nước đang điêu đứng, đối mặt với hàng loạt khó khăn, thách thức. Đặc biệt là tâm lý cảnh giác, e sợ của các ngân hàng thương mại trước một cộng đồng doanh nghiệp ngành gỗ bị thiệt hại nặng nề nhưng không được sự hỗ trợ từ Chính phủ, sẽ dẫn đến việc ngân hàng không cho vay, giảm hạn mức vay và tăng lãi suất cho vay vì mức độ rủi ro cao, điểm tín dụng thấp.

"Để giảm thiểu khó khăn và thiệt hại mà doanh nghiệp ngành gỗ đang phải đối mặt, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam kiến nghị Chính phủ đưa chế biến gỗ và sản xuất sản phẩm từ gỗ, tre, nứa vào dự thảo nghị định giãn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất" - ông Thiện kiến nghị.

Ông Lập kiến nghị việc xem xét việc hoàn thuế giá trị gia tăng đối với các đơn vị xuất khẩu đủ điều kiện; miễn thuế xuất khẩu đối với mặt hàng gỗ xẻ có nguồn gốc từ gỗ nhập khẩu có nguồn gốc xuất xứ từ các nước quản trị rừng tốt như EU, Mỹ, Canada, Nhật Bản..; miễn giảm và gia hạn nộp thuế giá trị gia tăng; miễn thuế suất thuế xuất khẩu 2% còn 0% đối với mặt hàng dăm gỗ xuất khẩu.